تجارت ایران و اوراسیا در گذر از موانع غیرتعرفه‌ای

با وجود امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، ارزیابی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که موانع غیرتعرفه‌ای، ساختاری و نهادی همچنان بزرگ‌ترین مانع در مسیر توسعه مبادلات تجاری میان طرفین محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که پیچیدگی این موانع، در بسیاری موارد تأثیری به‌مراتب بیشتر از تعرفه‌ها بر کندی تجارت گذاشته است.

میراث ساختاری و تقسیم کار تاریخی؛ چالش ورود ایران به بازار اوراسیا

اتحادیه اقتصادی اوراسیا همچنان تحت تأثیر ساختار صنعتی و تجاری به‌جامانده از دوران شوروی سابق اداره می‌شود. این ساختار، نوعی تقسیم کار تاریخی را میان کشورهای عضو تثبیت کرده است که ورود بازیگر جدیدی مانند ایران را با دشواری روبه‌رو می‌کند.

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نفوذ سنگین روسیه و چین در بازارهای اعضای کلیدی اتحادیه است. برای نمونه، در کشور مهمی چون قزاقستان، بیش از ۵۵ درصد واردات در اختیار این دو کشور است؛ به طوری که روسیه ۳۰.۵ درصد و چین ۲۵.۳ درصد از سهم بازار واردات این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. این وضعیت موجب شده ایران برای تثبیت جایگاه خود، نیازمند تلاش و مزیت‌های رقابتی بیشتری باشد.

استانداردها و مقررات فنی؛ جدی‌ترین موانع غیرتعرفه‌ای

وحید حسین‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، یکی از مهم‌ترین موانع غیرتعرفه‌ای را الزام انطباق محصولات ایرانی با استاندارد GOST می‌داند و می‌گوید: استانداردی که ریشه در سیستم‌های فنی اتحاد جماهیر شوروی دارد و امروز نیز در روسیه، بلاروس و سایر اعضا نافذ است. برای ورود کالا به این بازار، تولیدکنندگان ایرانی باید گواهی R-GOST دریافت کنند؛ گواهی‌ای که کیفیت، ایمنی و ویژگی‌های فنی محصولات را تأیید می‌کند.

کارشناسان معتقدند نبود هماهنگی کافی میان استانداردهای ملی ایران و الزامات GOST، روند ترخیص کالا را دشوار و در برخی موارد تقریباً غیرممکن کرده است.

مقررات بهداشتی و قرنطینه؛ سخت‌گیری در حوزه غذا و کشاورزی

در حوزه محصولات غذایی و کشاورزی نیز، استانداردهای دامپزشکی، گیاهی، حلال و مقررات SPS، از اصلی‌ترین موانع تجارت به شمار می‌روند.

نبود اعتماد متقابل میان نهادهای نظارتی ایران و اعضای اتحادیه، سبب شده روند صدور گواهی‌ها و پذیرش مدارک به کندی پیش برود و گاهی بارها با تأخیر وارد بازار شود.

انتهای پیام